«خداوند را با بربط حمد گویید، با عود ده تار او را سرود بخوانید» (مزمور ۳۳:‏۲)

در طبیعت همه چیز آواز می‌خواند، از پرندگان خوش صدا گرفته تا تپه‌های شنی بیابان. اما گویی دریاها و حتی کوه‌های یخی نیز آواز می‌خوانند و با آواز خود خداوند را حمد و ثنا می‌گویند. دوستان عزیز و همراه، امروز سفری گرم و با نشاط به سرزمین یخ و سرما یعنی قطب جنوب خواهیم داشت. امیدوارم که آمادۀ این سفر باشید.

قطب جنوب قاره‌ای است که کاملاً توسط دریا احاطه شده است. لایۀ یخی قطب جنوب اکثر زمین آن را پوشانده است و مساحتی بالغ بر سیز‌ده میلیون کیلومتر مربع را در بر دارد. سرمای این لایۀ یخی بر آب دریا نیز بی‌تأثیر نیست و باعث یخ زدن آب سطح دریا می‌شود. ضخامت این لایۀ یخ بیشتر از پنج متر است و وقتی که قسمتی از یخچال وارد دریا می‌شود و می‌شکند به شکل یک کوه یخی و جزیرۀ یخی درمی‌آید که هر کدام از آن‌ها می‌توانند صدها متر ضخامت داشته باشند. اما فقط یک دهم از ارتفاع آن‌ها قابل رویت در بالای سطح دریا می‌باشند.

بزرگ‌ترین کوه یخ یکپارچه که در قطب جنوب واقع است بیش از ۳۱۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و طول آن ۳۳۵ کیلومتر و عرض آن ۵۷ کیلومتر می‌باشد، بدین ترتیب اندازۀ آن از کشور بلژیک بزرگ‌تر می‌باشد. این کوه عظیم یخی شناور در آب‌های قطب جنوب، زمان درازی تنها برای پژوهشگران قطب جنوب جالب بود، ولی در سی و یکم ژانویه سال ۲۰۰۲ ناگهان این غول یخی نظر تمام جهانیان را به خود جلب کرد و مدت فاصلۀ زمانی پنج هفته‌ای تکه بزرگی از یخ به حجم ۳۲۵۰ کیلومتر مربع، تقریباً به اندازه جزیرۀ مالورکا، از این کوه عظیم یخی جدا شد. دانشمندان حدس می‌زنند که آب حاصل از ذوب یخ‌ها همچون چشمه‌های کوچک بی‌شمار به داخل دیوارۀ این کوه یخی راه یافته و در آنجا یخ زده است و بدین ترتیب حجمی اضافه تشکیل شده که قاعدتاً باعث ترک خوردن و جدا شدن تکه‌ای یخ از این کوه عظیم یخی شده است. این تکه جدا شده ۲۲۰ متر ضخامت و ۷۲۰ میلیارد تن وزن داشته است که به هزاران تکه کوچک تقسیم شده است.

حال جالب است بدانیم که این کوه‌های یخی با این عظمت آواز نیز می‌خوانند. یک زمین‌شناس آلمانی و گروه پژوهشی او در یک مرکز تحقیقاتی در قطب جنوب موفق شدند صدای آواز کوه‌های یخی را ثبت کنند. او در مورد این صدا می‌گوید، درست مثل این است که یک ارکستر سمفونی بزرگ در حال تمرین باشد و هر کس ساز خودش را بزند، بعد ناگهان همه با هم شروع به نواختن یک سمفونی هماهنگ کنند.

البته این صداهای هماهنگ در وحلۀ اول قابل شنیدن نیستند و برای شنیدن آن‌ها ابتدا باید علائم لایه‌های عرضی کوه یخ را ثبت کنید و سپس آن‌ها را بلافاصله و به سرعت پخش کنید. این کشف آواز کوه‌های یخ هم مثل خیلی چیزهای دیگر اتفاقی بود.

این گروه آلمانی در حال بررسی زمین‌لرزه‌های قطب جنوب بودند که توجه‌شان به این علائم جلب شد. یک آواز شاد ده ساعتۀ کوه‌های یخی باعث شد تا عامل این آواز عجیب و غریب شناسایی شود. این آوازها در اثر دو زمین‌لرزه ایجاد شده بود و پژوهشگران توانستند رد مرکز این زمین‌لرزه را تا یک کوه یخی به ارتفاع چهار صد متر ردیابی کنند. به‌نظر می‌رسید که زمین‌لرزه‌ها هنگامی ایجاد شده بود که این کوه یخی با کف دریا برخورد کرده بود.

بله عزیزان، همه چیز در طبیعت آواز می‌خواند و خداوند را ثنا می‌گوید. همانطور که مزمورنویس می‌گوید: «ای همه کارهای خداوند، او را متبارک خوانید! در همه مکان‌های سلطنت او. ای جان من خداوند را متبارک خوان» (مزمور ۱۰۳:‏۲۲).

منابع:

مجله دانشنامه

مجلۀ دانستنی‌های علمی