به‌مناسبت درگذشت کاردینال هیوم

چند روزی پیش از اتمام صفحه‌بندی مجله‌، در روز بیست و هفتم خرداد ماه (هفدهم ماه ژوئن‌) مردی در انگلستان چشم از جهان فرو بست که همۀ فرقه‌های مسیحیت و حتی مذاهب دیگر گرامی‌اش می‌داشتند. وقتی به دیار باقی شتافت‌، همگان بر خلوص ایمان و زندگی و خدمت روحانی‌اش گواهی دادند. او یکی از روحانیون انگشت‌شماری بود که نمی‌شد به ایرادی اخلاقی متهمش کرد.

کاردینال باسیل هیوم (Basil Hume) رهبر بیش از چهار میلیون کاتولیک انگلستان بود. در سنین نوجوانی به جمع راهبان پیوست‌. سالها به‌عنوان کشیش کاتولیک در شمال انگلستان خدمت کرد. در سال ۱۹۷۶ به مقام اسقف اعظم وست‌مینستر منصوب شد. در سن ۷۵ سالگی تصمیم داشت بازنشسته شود و باقی روزهای خود را به‌عنوان راهبی ساده بگذراند، اما پاپ موافقت نکرد و او نیز بدون لحظه‌ای تردید اطاعت نمود.
مقدس اما هنوز انسان!

کسانی که به‌نوعی بر سر راه او قرار می‌گرفتند، روحانیت و پاکی را در زندگی‌اش به‌روشنی می‌دیدند. اما این مرد، در عین روحانیت و با ایمانی ساده و بی‌ریا، صادقانه و بی‌پیرایه اجازه می‌داد که همه ببینند که او نیز با همان ضعف‌هایی دست به‌گریبان است که همۀ انسانها با آنها مواجه‌اند.

در سال ۱۹۹۲، او بی‌پرده احساس اندوه و رنج خود را از اینکه به‌عنوان یک کشیش کاتولیک نمی‌تواند ازدواج کند، ابراز نمود. گفت‌: "ما کشیشان کاتولیک در عمق وجود خود، انسان باقی می‌مانیم‌، خیلی انسان‌؛ بسیار مهم است مردم بدانند که آنانی که تجرد را برمی‌گزینند، در اثر مخالفت با ازدواج نیست که چنین می‌کنند، بلکه به‌خاطر اینکه احساس می‌کنند برای این نوع زندگی فراخوانده شده‌اند، برای تعهدی که به‌تبع تجرد می‌آید. من هر بار که مراسم عقد را برای زوجی برگزار می‌کنم‌، هر بار که پسر و دختری برای ازدواج در برابرم می‌ایستند، به خود می‌گویم‌، من هم می‌توانستم ازدواج کنم‌!"

از دو ماه پیش که مسجل شد که مبتلا به سرطانی پیشرفته و لاعلاج است‌، از کار باز نایستاد. در چنین حالتی نیز کماکان به ابراز احساسات انسانی خود ادامه داد. گفت‌: "نخستین افکاری که در مقابل مرگ به ذهن انسان خطور می‌کند، افکاری آمیخته به ترس و اضطراب است‌. بعضی از این افکار ناشی از رویارویی با ناشناخته‌هاست و بعضی ناشی از انتظار درد احتضار، آن هم در حالتی که بی‌دفاع بر تختی دراز کشیده‌اید و به دستگاههای مختلف متصل هستید.

بعضی افکار نجوا می‌کنند که آینده‌ای نیست‌؛ فقط نیستی مطلق است و بس‌... اما در همان حال ندایی دیگر در درونمان طنین‌افکن است‌، ندایی نه حامل افسردگی و ترس‌. ندایی است متفاوت‌، ندایی که از حیات پس از مرگ سخن می‌گوید. چه آسودگی امیدبخشی است وقتی که می‌دانیم بزودی در آغوش پر رحمت و شفقت خدا خواهیم غنود. این آن چیزی است که خدا برای ما می‌خواهد. او منتظر است که ما به خانه بشتابیم‌. او ما با آغوشی باز می‌پذیرد. در چنین آغوش گرم و پذیرایی است که می‌توانیم قِصۀ رنجها و ناکامیهای خود را برای او بازگو کنیم‌."

مردی متعهد به اخلاقیات‌

در همان حالی که بعضی از کلیساها در غرب سرگرم بحث در بارۀ مجاز بودنِ طلاق و همجنس‌گرایی و سقط جنین بودند، کاردینال هیوم همۀ اینها را بر خلاف اخلاقیات مسیحی اعلام داشت‌. وقتی که مجلس اعیان انگلستان در خصوص پایین آوردن سن قانونی برای زندگی مشترک همجنس‌گرایان شور می‌کرد، کاردینال هیوم طی نامه‌ای که در روزنامه تایمز به‌چاپ رسید، به نمایندگان مجلس توصیه کرد که پیغامی نادرست به جامعه ندهند و ماهیت ناپسند روابط همجنس‌گرایانه را یادآور شد. او همچنین علناً "حرص و ولع جامعه به سکس‌" را محکوم نمود.

صراحت اخلاقی کاردینال هیوم فقط محدود به مسائل جنسی نمی‌شد. او مادی‌گرایی و نابرابریهای اجتماعی را نیز محکوم می‌کرد. او همواره حامی طرح لغو بدهیهای کشورهای فقیر به کشورهای ثروتمند بود؛ نیز از حقوق بی‌خانمانان و پناهندگان دفاع می‌نمود. حتی وقتی در بستر مرگ بود، پیامی در خصوص لغو بدهیهای کشورهای فقیر برای نمایندگان کشورهای اروپایی فرستاد.

طبعاً همه با دیدگاههای استوار اخلاقی او موافق نبودند؛ اما در عصری که بسیاری از مسیحیان از مواضع کلیسا در قبال چنین مسائل اخلاقی سردرگم هستند، برای همه روشن بود که کاردینال هیوم از کدام موضع دفاع می‌کند، موضع اصیل اخلاقیات کتاب‌مقدس‌.

مردی صلح‌جو

کاتولیکهای انگلستان پیش از اینکه کاردینال هیوم به رهبری‌شان منصوب شود، به‌خاطر مسائل طولانی تاریخی‌، عموماً مورد لطف سایر انگلیسیها نبودند. اما کاردینال هیوم‌، این انگلیسی فروتن و نمونه‌، جایگاهی والا نزد دولتمردان کسب کرد. او وفاداری خود را به تاج و تخت انگلستان ثابت نمود و این امر با اعطای نشان لیاقت از سوی ملکه انگلستان به او، مورد تصدیق قرار گرفت‌. این امری بسیار حیرت‌انگیز است که بعد از چهارصد سال اختلاف و سوءظن میان کاتولیکها و پروتستانها در انگلستان‌، اکنون می‌توان به‌حق گفت که دیگر خصومتی با کاتولیکها در انگلستان وجود ندارد. و این عمدتاً به‌خاطر رهبری خردمندانۀ کاردینال هیوم می‌باشد.

درضمن‌، او در داخل کلیسای کاتولیک انگلستان نیز اتحاد را با جلوگیری از قدرت‌گیری محافظه‌کاران افراطی از یک سو، و لیبرالها از سوی دیگر، حفظ نمود.

درست است که مسیحیان پروتستان نمی‌توانند با برخی از تعالیم کلیسای کاتولیک موافق باشند؛ اما در ضمن نباید فراموش کرد که زندگی مسیحی در نهایت‌، نه فقط اصول اعتقادات انتزاعی‌، بلکه شیوۀ درست زندگی است‌. بدون هیچگونه تردیدی‌، مسیحیان از هر فرقه و کلیسایی‌، می‌توانند درسهای مفیدی از زندگی و مرگ کاردینال هیوم بیاموزند.