در ابتدا "کلمه" نبود!
۴ دقیقه
مجلۀ "کلمه" وارد دهمین سال تولد خود شده است. این تولد فرخنده را به همۀ دستاندرکاران و نیز خوانندگان این مجله تبریک میگوییم و از صمیم دل آرزو میکنیم که صد سال به از این سالها!
زمانی بود که "کلمه" نبود! و از این حیث تفاوت بزرگی بین این "کلمه" و کلمه یا کلامی وجود دارد که یوحنا در باب نخست از انجیل خود از آن سخن میگوید. ولی از جهاتی دیگر میتوان شباهتهایی بین این دو دید. کلمه در یوحنا برگردان واژۀ لوگوس Logos در یونانی است. لوگوس از یک سو حاوی مفهوم کلام یا پیام است و از سوی دیگر حاوی مفهوم عقل یا اندیشه. بنابراین وقتی یوحنا از تجسم لوگوس سخن میگوید (۱:۱۴) مقصودش جسم گرفتن و هیأت بشری پیدا کردن اندیشه و پیام خداست برای ما انسانها. بشریتی که لوگوس به خود میگیرد همۀ ابعاد وجود بشر را شامل میشود.
موجودیت لوگوس در سیمای بشری موجودیتی بود تاریخی و فرهنگی. کلمه انسان شد و این انسان نه انسانی کلی، بلکه انسانی بود خاص که به زبانی خاص سخن میگفت و با بهرهجویی از مفاهیمی خاص که برخاسته از زمینه و فرهنگ یهودی بود، میاندیشید.
لزوم تاریخمندی و فرهنگپذیری کلمه و کلام مجسم خدا را باید در تاریخمندی و فرهنگپذیری هستی بشری جستجو کرد. انسان موجودی است تاریخمند، فرهنگپذیر و فرهنگآفرین؛ و از همین رو خدا نیز خود را در موقعیت تاریخی و در چارچوب فرهنگی خاصی بر انسان مکشوف میسازد. چه در غیر این صورت انسان قادر به شناخت او نخواهد بود. مکاشفۀ خدا در طول تاریخ همیشه در قالبهای خاص تاریخی- فرهنگی ریخته شده است. و این در مورد نقطۀ اوج این مکاشفه یعنی کلمۀ مجسم خدا، عیسی مسیح، نیز صحت دارد. مأموریت کلمه این بود که اندیشه و پیام خدا را در قالب زبان و فرهنگی خاص بریزد.
"کلمۀ" ما نیز مأموریتی مشابه برعهده دارد، مأموریتی بس خطیر و بس کارساز. مأموریت مجلۀ "کلمه" این است که اندیشه و پیام مسیحی را در قالب زبان و فرهنگ ایرانی بریزد. چقدر بجاست که روی جلد مجله در معرفی آن گفته شده: مجلۀ ایمان و فرهنگ مسیحی ایرانی. زیرا فرهنگ مسیحی بهمعنای کلی وجود ندارد. آنچه میتواند وجود داشته باشد فرهنگ مسیحی ایرانی، ژاپنی، انگلیسی و غیره است. بهقول اسقف دهقانی که خود در این راه خدماتی بس ارزشمند به مسیحیت ایرانی کرده است، یک چاه است و دو چشمه.
ریختن ایمان مسیحی در قالب زبان و فرهنگ ایرانی از اهمیت بسیار برخوردار است. اساساً درخت مسیحیت در ایران و در میان ایرانیها به ثمر نخواهد نشست اگر در خاک فرهنگ و تفکر این مرز و بوم ریشه ندواند. البته هر فرهنگی حاوی عناصری است که با اصول ایمان و ارزشهای مسیحی ناسازگار است. فرهنگ ایرانی نیز از این امر مستثناء نیست. اما بسیاری عناصر دیگر را میتوان یافت که قالبهای مناسبی برای ظهور و بروز ایمان مسیحی به دست میدهند. شناسایی و بهکارگیری مؤثر این عناصر مأموریت خطیری است که نویسندگان، هنرمندان، شاعران و اندیشمندان ایرانی مسیحی عهدهدار آنند. و جای بسی خوشبختی است که مجلۀ کلمه فرصتی و میدانی برای ابراز وجود و هنرنمایی این فرهنگآفرینان جوان فراهم آورده است.
مجلۀ کلمه در حدود ده سال عمر خود، فراز و نشیبهایی چند را پشتسر گذاشته است. این مجله به سال ۱۹۹۵ به همت سازمان ایلام چشم به جهان گشود. در سالهای نخست هرچند سیاه و سفید و ساده چاپ میشد، ولی محتوایی بس غنی داشت. مجموعه مقالات وزینی چون "مسیحیت و روانشناسی"، "کتابمقدس را درست درک کنیم"، "سیر اندیشه در دنیای الهیات مسیحی"، "جایگاه تفکر در مسیحیت"، "مسیحیت و فرهنگ" و دهها مقاله و پیام دیگر که بیشتر آنها به دست ایرانیان مسیحی نگاشته شدهاند، دستاوردهای بسیار ارزشمند و به جا ماندنی این سالهای نخست هستند که امیدواریم تجدید چاپ برخی از آنها را در شمارههای آینده شاهد باشیم.
پس از سالهای پرفروغ نخستین، کلمه برای مدت دو سال به دلیل کمبود پرسنل بهدفعات کمتری بهچاپ رسید، ولی از دو سال پیش خون تازهای در رگهای آن دمیده شده است! نه تنها شمار صفحات کلمه دو برابر شده بلکه چاپ رنگی آن به مجله زیبایی خاصی بخشیده است. مقالات از تنوع بیشتری برخوردار است و با قشرهای بیشتری از مسیحیان پارسیزبان سخن میگوید. بخش "دیدگاه زن" چه بهجا و چه بهموقع فرصتی برای شکوفایی عطایا و استعدادهای بانوان مسیحی ایرانی فراهم آورده و پیام آنان را به گوشها میرساند.
این موفقیت را به همۀ کسانی که از آغاز تا به امروز در شکلگیری و تداوم انتشار مجلۀ کلمه نقش داشتهاند تبریک میگویم. در این میان کشیش سام یقنظر مدیر مسئول مجله جایگاه خاصی دارند. بدون دید، پشتیبانی، تشویق و هدایت ایشان این مجله هرگز به چنین موفقیتی دست نمییافت. نیز باید از زحمات چندین سالۀ برادر آرمان رشدی در سالهای نخست و کوششهای همکار عزیز حسام مرتضوی در سالهای میانی و تلاشهای خانم دکتر مژده شیروانیان که در رونق مجدد مجله و بالارفتن کیفیت چاپ آن در دو سال اخیر نقش تعیینکننده داشتهاند، قدردانی کرد.
همچنین برادر عزیز رضا روشنضمیر مشاور ارشد مجله در زمینۀ ویرایش و خانم مریم دانشور در کار بازخوانی و همکار گرامی نادر فرد در صفحهپردازی و کارهای گرافیکی زحمات فراوان کشیدهاند که شایان تقدیر است. ولی بدون کار همۀ کسانی که مقالات، پیامها، اشعار، داستانها و شهادتهایشان محتوای مجلۀ کلمه را تشکیل داده است، قطعاً این موفقیت بهدست نمیآمد. پس همچون گذشته، «ثابت و استوار بوده، همواره با سرسپردگی به کار خداوند مشغول باشید، زیرا میدانید زحمات شما در خداوند بیهوده نیست» (اول قرنتیان ۱۵:۵۸).
خدا قوّت و خسته نباشید!